നല്ല ജലദോഷമുണ്ടായിരുന്നതു കോണ്ടാണോ എന്തോ, ഇന്നലെ നേരം വെളുക്കുവോളം ഞാൻ സ്വപ്നം കാണുകയായിരുന്നു. പാബ്ലോ നേരുദയെ .
കുറ്റ്യാടി പാലത്തിന്റെ വശത്ത് തഴേക്കിറങ്ങുന്ന കരിങ്കല്ലിന്റെ കുത്തനെയുള്ള പടികൾ നരേന്ദ്ര മോഡിയോടൊപ്പം ഇറങ്ങിപോവുകയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. "ഇപ്പോൾ ആ പടിക്കെട്ട് അവിടെ ഉണ്ടോയെന്ന് ആറിയില്ലല്ലോ..." ഉറക്കത്തിന്റെ ഏതോ അടരിനിടയിൽ ഉറങ്ങാതെ കിടന്നിരുന്ന ബോധം പറഞ്ഞു കൊണ്ടേയിരുന്നു. റോഡരികിലെ കുറ്റിയിൽ കെട്ടിയിരുന്ന കറുപ്പും വെളുപ്പും നിറമുള്ള രണ്ടാടുകൾ താഴേക്ക് നോക്കി അത്യുച്ചത്തിൽ, സുബ്ബക്ഷ്മിയുടെ ശബ്ദത്തിൽ എന്തരോ മഹാനുഭാവുലു എന്ന് പാടിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
പടികൾ ഇറങ്ങവെ നെരൂദയും മോദിയും എന്തൊക്കെയോ വളരെ ഗൗരവമായി സംസാരിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. എനിക്ക് അവർ പറയുന്നതെന്തെന്ന് കേൾക്കാൻ അതിയായ കൊതി തോന്നി. സ്പാനിഷ് കലർന്ന മലയാളത്തിലാണ് അവർ സംസാരിച്ചിരുന്നത്.
ഞാൻ ഒരു കീറ ട്രൗസറാണിട്ടിരുന്നത്. വെള്ള നിറമുള്ള കയ്യില്ലാത്ത ബനിയനും. ഒരു സൈക്കിൾ ടയർ തോളിൽ തൂക്കിയിടുകയും കമ്യൂണിസ്റ്റ് പച്ചയുടെ വടി കയ്യിൽ പിടിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. എനിക്ക് ചുറ്റും പുഴയിലും പറമ്പിലും റോഡിലും പടിയിലും കൊടും ചൂടുള്ള വെയിൽ പെയ്ത് നിന്നിരുന്നു.
അവരുടെ മുന്നിൽ ഞാനെങ്ങനെ ചെന്നു നിൽക്കുമെന്നാലോചിച്ചു നിൽക്കവെ ആടുകൾ പൊടുന്നനെ പാട്ട് നിർത്തി. കൊടുംവെയിലിന്റെ സാന്ദ്രോഷ്ണ നിശബ്ദതയിലൂടെ തെങ്ങോലകളിൽ കാറ്റിരമ്പുന്നത് മാത്രം കേട്ടു .
സ്വപ്നം വിചിത്രമാണെന്ന് ബോധത്തിന്റെ അടരിൽ നിന്ന് ഞാൻ കേട്ടതും നീലജീൻസും വെള്ള പോളോ ടീ ഷർട്ടുമിട്ട് യോഗ്യനായ ഞാൻ പടികൾക്കു താഴെ അവരെ കാത്തു നിൽക്കുന്നതായി കണ്ടു. വെയിലപ്പോഴും ശമനമില്ലാതെ നിശബ്ദമായി പെയ്തു കൊണ്ടിരുന്നു. പൊടുന്നനെ നിലവിളി മുഴങ്ങാൻ തുടങ്ങി. എങ്ങുനിന്നെന്നറിയാതെ ഉഷ്ണനിശബ്ദത ഭേദിച്ച് കോടാനുകോടി മനുഷ്യരുടെ രോദനം ആഞ്ഞു മുഴങ്ങി.
മോദി പടിയിൽ കുനിഞ്ഞ് കുത്തിയിരുന്ന് എന്തോ ചെയ്യുകയാണ്. ആർത്തനാദം ചെവി തുളച്ചിറങ്ങിയ നിമിഷം പടികൾ ചാടിക്കയറി ഞാനദ്ദേഹത്തിനു് മുന്നിൽ ചെന്നു നിന്നു. എന്റെ കാൽപാദങ്ങൾ ജലത്താൽ നനയുന്നതായി ഞാനറിഞ്ഞു. മധ്യവേനൽ കഴിഞ്ഞ്, ജൂണിലെ മഴ തിമർത്തു നിറഞ്ഞ്, ഇടവഴികളിൽ പരന്നൊഴുകുന്ന ഉറവയുടെ ചൂട് ഞാനാ ജലത്തിൽ തൊട്ടറിഞ്ഞു. ചെറിയ ഒരു വെള്ളച്ചാട്ടത്തിന്റെ കളകളം ഞാൻ കേൾക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ താഴേക്ക് നോക്കിയനേരം കരിങ്കല്ലുകൾക്കിടയിലെ പഴുതിലൂടെ രക്തം ധാര മുറിയാതെ ഒഴുക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടു. അതെന്റെ ചെരിപ്പിനടിയിലും പാദങ്ങളിലും പറ്റിപ്പിടിച്ചിരിക്കുന്നു. നേരം പെട്ടെന്നിരുണ്ടു. ദിക്കുകൾ നടുക്കി ഇടിവെട്ടി. ഇടറിയ കാഴ്ചയിൽ രണ്ടു പേർ മുകളിലത്തെ പടിയിൽ കുമ്പിട്ടിരുന്നു. കുമാരൻ ഗുരിക്കളുടെ കണ്ടത്തിൽ ശിവലിംഗം കണ്ടെത്തിയതിനെ തുടർന്ന് അവിടെ അമ്പലം പണിയാൻ വൃഥാ ഒരുപാട് കാലം നടന്ന് പ്രാന്തായിപ്പോയ നമ്പോലേട്ടനും, നെരൂദയും. മോദിയെവിടെ?
ബോധത്തിന്റെ അടര് വീണ്ടും ശബ്ദിച്ചു. "നിന്റെ സ്വപ്നം അതി വിചിത്രമായ വഴികളിലൂടെ പോകുന്നു."
നമ്പോലേട്ടൻ, മീൻ പൊതിയാൻ അമ്മതാപ്ല ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന തേക്കിലയും ഉപ്പൂത്തി ഇലയും ഒരു ചുമടാക്കി മുതുകിൽ താങ്ങിയിരുന്നതിൽ നിന്ന് ഒരോന്നെടുത്ത്, കല്ലിനിടയിൽ നിന്ന് പൊങ്ങിക്കൊണ്ടിരുന്ന ചോരയുടെ ഉറവകൾ തടയാൻ ശ്രമിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു. ഒരിടിമിന്നലിന്റ ഒച്ചയിൽ ഞാൻ ഞെട്ടി ഉണരുന്നതിന് തൊട്ടു മുമ്പ് , ആ ഇലകളിൽ ലോകത്തിലെ കരൺസി നോട്ടുകളിലെ മുദ്രകളത്രയും മിന്നിമാഞ്ഞത് ഞാൻ തെളിവോടെ കണ്ടു.
വീണ്ടും അടരിൽ നിന്നടരിലേക്കൂർന്ന് സ്വപ്നത്തിൽ ലേക്ക് ഞാൻ തെന്നി വീഴവേ, അവർ, നമ്പോലേട്ടനും നെരൂദയും മറ്റൊരു കൽപ്പടവിലായിരുന്നു. പഴനിമലയിലേക്ക് കയറിപ്പോകുന്ന പടികളിൽ. ഇരുവശങ്ങളിലൂടെയും നിർവാണം തേടി തല മുണ്ഡനം ചെയ്ത് കയറിപ്പോയ വേദാന്തികൾക്ക് നടുവിൽ ഒഴുക്കിലെ വലിയ ഉരുളൻ പാറകൾ പോലെ ഞങ്ങൾ മൂന്നു പേരിരുന്നു. ചേദ്യോത്തരങ്ങളുടെ വേളയായിരുന്നു അത്. കൂർത്ത സംഭാഷണങ്ങൾക്കിടക്ക് പെട്ടു പോയ ഞാൻ, ഓരോ ചോദ്യത്തിനും ഉത്തരത്തിനോടുമൊപ്പം വശങ്ങളിലേക്ക് നോക്കി നോക്കി വശംകെടുകയായിരുന്നു.
" അത് നീയായിരുന്നില്ലേ?" നെരൂദ നമ്പോലേട്ടനോട്
" ഏത് ?" നമ്പോലേട്ടൻ നെരൂദയോട്
" ഞാൻ സുക്കേടായി കെടകടക്കുമ്പം എനക്ക് വെഷം കുത്തി വെച്ചത്?"
"ഇങ്ങക്ക് പെരാന്ത് ണ്ടോന്ന് ?"
" ഉത്തരം പറ .."
" ഇങ്ങളെന്ത് ന്നാന്ന് "
"ളത്തരം പറ"
" ങ്ങക്ക് പായ്യ്യാരാ ...? "
" ഉത്തരം പറ .."
മറ്റൊരിടിമിന്നലിൽ ഞാൻ കണ്ണ് തുറന്നു പോകും വരെ നെരൂദ "ഉത്തരം പറ, ഉത്തരം പറ, ഉത്തരം പറ...." എന്ന് മാത്രം പറഞ്ഞു കൊണ്ടിരുന്നു. നമ്പോലേട്ടൻ നിരർത്ഥക ശബ്ദങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുകയും ഭയവിഹ്വലനായി കള്ളം പിടിക്കപ്പെട്ട കുട്ടിയെ പോലെ, അടി കിട്ടിയ ചാവാലിപ്പട്ടിയുടെ ശരീരഭാഷയോടെ പടിയോരോന്നായി പിറകോട്ട് പിറകോട്ട് ഇറങ്ങിപ്പോവുകയും ചെയ്തു കൊണ്ടിരുന്നു.
രാത്രി ഒടുങ്ങാറായ വേളയിൽ ഞാനൊരു പൊതുയോഗത്തിന് നടുവിൽ നിൽക്കുകയായിരുന്നു. കുറ്റ്യാടി അങ്ങാടിയുടെ നാലും കൂടിയ മുക്ക്. ഒരു വാഹനം പോലുമില്ല. ഇരുട്ട് പരക്കുന്നു. ദൂരെ പ്രകാശമാനമായ ഒരു ചെറിയ വേദിയിൽ വലിയൊരു പുകവലിപൈപ്പും കടിച്ചു പിടിച്ച് നെരൂദ നിൽക്കുന്നു. എനിക്ക് ചുറ്റും പൂഴി വാരിയെറിഞ്ഞാൽ താഴെ വീഴാത്തത്രയും ആളുകൾ. നെരൂദ പ്രസംഗിക്കുന്നതറിഞ്ഞ് തടിച്ചുകൂടിയതാണവർ. എന്റെ തൊട്ടടുത്തു നിൽക്കുന്നയാളെ ഞാൻ നോക്കി! നമ്പോലേട്ടൻ! അതിനടുത്തയാളും നമ്പോലേട്ടൻ. അതിനടുത്തതും അതിനടുത്തതും അതിനടുത്തതും നമ്പോലേട്ടൻ. മുകളിലും താഴെയും നമ്പോലേട്ടൻ. ഇടതും വലതും നമ്പോലേട്ടൻ. നമ്പോലേട്ടൻ കരഞ്ഞു. നമ്പോലേട്ടൻ ചിരിച്ചു. നമ്പോലേട്ടൻമാർ പുഴുക്കളെ പോലെ പുളച്ചു.
അന്നേരം ഒരിടി നാദം പോലെ ദിക്കുകളെ ഭേദിച്ച് നെരൂദ പ്രസംഗിച്ചു തുടങ്ങി.
സ്വപ്നം സ്വപ്നം മാത്രമെന്ന യാഥാർത്ഥ്യത്തിലേക്ക് ഞാനെന്നെ വലിച്ചുണർത്തിയിട്ടും പ്രസംഗം ഊക്കോടെ തെളിഞ്ഞു നിന്നു.
"നിങ്ങള്‍ ചോദിക്കുന്നു,
എന്തുകൊണ്ടാണ് അവന്റെ കവിത
ഇലകളെയും കിനാവുകളെയും
ജന്മനാട്ടിലെ കൂറ്റന്‍ അഗ്നിപര്‍വതങ്ങളേയും കുറിച്ചു സംസാരിക്കാത്തത്?
വരൂ, ഈ തെരുവുകളിലെ രക്തം കാണൂ,
വരൂ, കാണൂ
ഈ തെരുവുകളിലെ രക്തം.
വരൂ, രക്തം കാണൂ!
ഈ തെരുവുകളിലെ രക്തം."
I’m Explaining a Few Things
by Pablo Neruda
You will ask: But where are the lilacs?
And the metaphysics covered with poppies?
And the rain that often struck
his words, filling them
with holes and birds?
I am going to tell you what’s happening to me.
I lived in a barrio
of Madrid, with bells,
with clocks, with trees.
From there you could see
the parched face of Castile
like an ocean of leather.
My house was called
the house of flowers, because from everywhere
geraniums burst: it was
a beautiful house,
with dogs and children.
Raul, do you remember?
Do you remember, Rafael?
Federico, do you remember
under the ground,
do you remember my house with balconies
where the June light drowned the flowers in your mouth?
Brother, brother!
Everything
was loud voices, salt of goods,
crowds of pulsating bread,
marketplaces in my barrio of Arguelles with its statue
like a pale inkwell set down among the hake:
oil flowed into spoons,
a deep throbbing
of feet and hands filled the streets,
meters, liters, the hard
edges of life,
heaps of fish,
geometry of roofs under a cold sun in which
the weathervane grew tired,
delirious fine ivory of potatoes,
tomatoes, more tomatoes, all the way to the sea.
And one morning all was burning
and one morning bonfires
sprang out of the earth
devouring humans,
and from then on fire,
gunpowder from then on,
and from then on blood.
Bandidos with planes and Moors,
bandidos with rings and duchesses,
bandidos with black friars signing the cross
coming down from the sky to kill children,
and in the streets the blood of the children
ran simply, like children’s blood.
Jackals the jackal would despise,
stones the dry thistle would bite on and spit out,
vipers the vipers would abominate.
Facing you I have seen the blood
of Spain rise up
to drown you in a single wave
of pride and knives.
Treacherous,
generals:
look at my dead house,
look at Spain broken:
from every house burning metal comes out
instead of flowers,
but from every crater of Spain
comes Spain
from every dead child comes a rifle with eyes,
from every crime bullets are born
that will one day will find out in you
the site of the heart.
You will ask: why doesn’t his poetry
Speak to us of dreams, of leaves
of the great volcanoes of his native land?
Come and see the blood in the streets,
come and see
the blood in the streets,
come and see the blood
in the streets!
